Wie kent niet de F-16, de prachtige straaljager die al sinds 1979 dienst doet bij de luchtmacht? Inmiddels is deze straal jager verouderd. De Nederlandse luchtmacht is bezig de F-16 te vervangen door de Joint Strike Fighter, ofwel de F-35 Lightning II. Dat is een hypermoderne straaljager die net als de F-16 van Amerikaanse oorsprong is. Wat kan de F-35 allemaal?
Het is 31 oktober 2019. De eerste F-35 Joint Strike Fighter (JSF), bestemd voor de Nederlandse luchtmacht, zet de wielen aan de grond op de Friese luchtmachtbasis Leeuwarden. Met veel ceremonieel vertoon vindt de verwelkoming plaats. Vóór de landing maakt het toestel eerst een ererondje boven de vliegbasis, samen met drie voorgangers van de F-35: een F-16, een Hawker Hunter en de legendarische Spitfire, een jachtvliegtuig dat in de Tweede Wereldoorlog zijn sporen ruimschoots heeft verdiend. Meer dan 2000 gasten, waaronder buurtbewoners, zijn uitgenodigd en de hele top van Defensie is erbij.
Verdeelde meningen
Veel vliegtuigfanaten kijken mee op de spottersheuvel buiten de poort. De omwonenden van de vliegbasis zijn niet allemaal even gelukkig met de komst van deze nieuweling; hij is een stuk rumoeriger dan zijn voorganger. Ook zijn de reacties over het uiterlijk verdeeld. Vergeleken met het ranke en sierlijke silhouet van de F-16 vinden sommigen de nieuwe F-35 Lightning II maar een lompe kist.
Het design van de F-35 heeft echter alles te maken met zijn zogenoemde stealtheigenschappen: het toestel is nagenoeg onzichtbaar op de vijandelijke radar. Radarstraling wordt zo min mogelijk teruggekaatst. Een speciaal soort verf, waarin minuscule stralingsabsorberende deeltjes zijn verwerkt, zorgt voor nog meer onzichtbaarheid. Dat is een grote plus in de moderne oorlogsvoering. De F-35 hoort bij de vijfde generatie gevechtsvliegtuigen. Hij is uitgerust met een uitgebreider sensorenpakket dan vorige generaties toestellen, waardoor onder meer gronddoelen veel nauwkeuriger kunnen worden geraakt.
Nieuw tijdperk
De komst van de F-35 luidt een nieuw tijdperk in de geschiedenis van de Nederlandse luchtmacht in. Voordat dit vliegtuig echter op Nederlandse bodem kon neerdalen, was er al heel wat water door de Rijn gestroomd. Met 6 miljard euro was de JSF de duurste aankoop van Defensie ooit, terwijl de oorspronkelijke kosten op 1 miljard euro waren geraamd. Het vergde jarenlang politiek gesteggel voordat de Luchtmacht in 2013 een bestelling mocht plaatsen voor 37 toestellen. In 2019 kreeg Defensie groen licht om er nog 9 toestellen aan toe voegen. Een toestel kost in 2020 ongeveer 80 miljoen euro (afhankelijk van de dollarkoers). Begin 2019 rolde de eerste Nederlandse F-35 van de band bij de fabriek, vooral bedoeld om mee te oefenen.
Nederlandse vliegers zijn lyrisch over het nieuwe toestel. Vooral de onzichtbaarheid voor de vijandelijke radar – een van de eigenschappen waarin de F-35 uitblinkt – is fascinerend. De F-35 is een stipje op het scherm, terwijl de oude F-16 er op de radar uitziet als een gloeiende kerstboom. Ook heeft het vliegtuig hypermoderne sensoren aan boord die al de informatie over de vlucht en aanwezigheid van eventuele vijanden analyseert. Piloten krijgen vervolgens via de computer oplossingen aangereikt. Zo kunnen ze heel complexe missies aan.
Dit is het eerste deel van het artikel ‘Vette sportwagen onder de straaljagers’ uit Weet 66. Wil je meer lezen? Neem dan een abonnement op Weet Magazine of koop het nummer in de webshop.
