Skip to main content

Supersone vliegtuigen mogen niet of nauwelijks meer boven land vliegen. Best een beetje jammer: nu mis je de ‘boem’, als de geluidsbarrière wordt ‘doorbroken’. Een wijdverbreid misverstand is dat de supersone ‘boem’ ontstaat op het ogenblik dat het vliegtuig sneller dan het geluid gaat bewegen. Er is bij supersone snelheid namelijk een ‘voortdurende’ knal, die echter niet door iedereen op hetzelfde ogenblik wordt gehoord. Hoe kan dat?

Een toestel dat boven de geluidssnelheid vliegt, ‘sleept’ een V-vormige drukgolf met zich mee (vergelijkbaar met de vorm achter een speedboot of waterskiër). Uiteraard in dit geval in 3D. Op de plaats waar deze kegelvorm het aardoppervlak raakt zal de plotselinge drukgolf als een knal worden ervaren.

In deze figuur zie je de geluidsgolven (getekend als cirkels, maar het zijn eigenlijk boloppervlakken) wanneer het vliegtuig stilstaat.

 

Deze figuur laat de situatie zien dat het toestel beweegt, maar minder snel dan het geluid.
En in deze laatste tekening staat de supersone situatie: het vliegtuig doorbreekt zijn eigen geluidsgolven. De streepjeslijn is het schokfront, in werkelijkheid een kegeloppervlak. In de figuur hoort persoon B op dit moment de knal, C heeft hem al gehoord en A zal hem binnen enkele seconden waarnemen.

De snijlijn tussen het schokfront (een kegelvorm) en het aardoppervlak is géén rechte lijn. Wil je zien hoe die lijn eruitziet? Kijk dan ’s avonds eens naar een brandende schemerlamp. De lichtkegel vormt op de muur erboven (en eronder) een mooie ‘hyperbolische’ lijn.

Wil je niks missen van Weet Magazine? Neem dan een abonnement en ontvang elke twee maanden de nieuwste Weet!