Als je een plant moet beschrijven, zul je waarschijnlijk niet noemen dat hij geluid maakt. Wat is er stiller dan een plant? Toch zijn er aanwijzingen dat planten kunnen ‘schreeuwen’… Dat planten op prikkels reageren, is geen nieuws.
Zo is bekend dat de geur van vers gemaaid gras wordt veroorzaakt door de chemicaliën die het gras uitstoot (Weet 47, p. 8). Ook kunnen bloemen op geluid reageren (Weet 58, p. 7) en planten communiceren ondergronds met elkaar (Weet 37, p. 39). Maar wat wetenschappers nog niet wisten, is dat planten ook geluid kunnen maken. Dan moet je niet denken aan het geritsel van bladeren in de wind, maar aan een heuse, ultrasone ‘schreeuw’. Dat ontdekten onderzoekers van de Universiteit van Tel Aviv (Israël).
Ze bestudeerden de geluiden die tomaten- en tabaksplanten maken als ze te weinig water hebben gekregen of als ze worden afgeknipt. Met behulp van een zelflerende computer konden ze zelfs aan de hand van de geluiden bepalen welke plant met welke stressfactor te maken had. Dat biedt mogelijkheden voor het monitoren van de gesteldheid van planten in broeikassen, want de Israëlische wetenschappers vermoeden dat ook andere plantensoorten geluid maken als ze aan stressfactoren worden blootgesteld.
Cavitatie
Het ‘geschreeuw’ van planten is overigens geen teken van bewustzijn. Het wordt veroorzaakt door een puur natuurkundig proces: cavitatie. In de houtvaten van de plant, waar water doorheen stroomt, bevinden zich kleine vacuümbelletjes. Die produceren een ultrasoon geluid als ze, bijvoorbeeld door droogte of beschadiging, in elkaar klappen.
Hoewel het geschreeuw van planten voor mensen (gelukkig?) niet hoorbaar is, zijn er wel dieren en mogelijk ook andere planten die dit op kunnen pikken. De onderzoekers speculeren dat dit ervoor zorgt dat een insect ervoor kiest om geen eitjes op zo’n plant te leggen omdat die te droog staat. Ook kan het zijn dat andere planten hun energiehuishouding gaan aanpassen als ze op deze manier merken dat een naburige plant te weinig water heeft.
Weet meer:
www.weet-magazine.nl/schreeuw-plant
Dit wetenschapsnieuwtje verscheen eerder in Weet Magazine. Meer lezen? Neem dan een abonnement en ontvang elke twee maanden de nieuwste Weet!
