Hoe groeien bomen? Ligt het moment en de plaats van aangroeien van (zij)takken bij bomen bijvoorbeeld besloten in het DNA van de boom, of wordt het door andere factoren bepaald?
Je zou het niet zeggen, maar bomen hebben ‘sensoren’ die licht en zwaartekracht waarnemen. Daardoor groeit een boom weg van de zwaartekracht, en richting het licht. De takken spreiden zich uit volgens diezelfde principes. Bomen halen hun energie uit zonlicht, via de bladeren. Het is dus belangrijk dat de bladeren zo veel mogelijk zonlicht opvangen. Daarvoor hebben bomen een heel ingenieus hormoonsysteem.
Hormonale invloed
Ze hebben bepaalde plekken waar takken aangroeien, ‘meristemen’ genoemd. Tijdens het groeien van de stam maakt de boom op verschillende plekken meristemen aan. Het belangrijkste meristeem zit in de top van de boom. Dat produceert het hormoon auxine, wat ervoor zorgt dat andere, lagergelegen aangroeiplekken niet kunnen groeien. Hoe hoger de boom, hoe verder het meristeem zich van de onderste aangroeiplekken verwijdert en hoe lager de concentratie auxine op die plek wordt. Als die concentratie laag genoeg is, kunnen de lagergelegen meristemen takken laten aangroeien.
Ook in die takken zitten weer meristemen, waar volgens hetzelfde principe zijtakken kunnen groeien. Een andere factor die invloed heeft op de groeirichting, is de wind. Een extreem voorbeeld daarvan zijn de dividivi’s op de Antillen: die bomen groeien met de passaatwinden mee, die altijd uit dezelfde richting komen. Gedurende zijn hele bestaan moet een boom een balans zien te vinden tussen stabiel blijven in de wind en zo veel mogelijk licht verzamelen. Hoe bomen groeien is dus een combinatie van DNA en omgeving.
Deze On Topic komt uit Weet 63. Wil je meer lezen? Neem dan een abonnement op Weet Magazine.
