De Delftse textielhandelaar Anthonie van Leeuwenhoek heeft nooit een wetenschappelijke opleiding gevolgd. Hij sprak geen Latijn (destijds de taal van de wetenschap) of welke taal dan ook, behalve Nederlands. Toch heeft hij internationale erkenning gekregen en is hij vanwege zijn observaties een ontdekker van wereldformaat.
Na een vakantiereis naar Londen omstreeks 1668 raakte Van Leeuwenhoek gefascineerd door microscopie. Hij begon zijn eigen microscopen te bouwen. Simpel naar moderne standaarden, maar zeer effectief. Van Leeuwenhoek ontdekte namelijk een hele wereld aan microben die tot daarvoor nog nooit was waargenomen. Hij ontdekte onder andere bacteriën, en was de eerste die een correcte beschrijving van rode bloed cellen wist te geven. Over bacteriën schreef hij: “Uit al deze waarnemingen blijkt overduidelijk de onbegrijpelijke volmaaktheid, de exacte orde en de ondoorgrondelijke voorzienige zorg waarmee de wijze Schepper en Heer van het heelal de lichamen van deze dierlijke wezens heeft gevormd, die zo minuscuul zijn dat ze aan ons gezichtsvermogen ontsnappen…”
Hij gaf geen lessen en schreef geen boeken, maar publiceerde zijn ontdekkingen door brieven naar de Engelse Royal Society te sturen, die daar voor hem werden vertaald. In 1680 werd hij tot die wetenschapsclub toegelaten. Op negentig-jarige leeftijd overleed Van Leeuwenhoek. Voordat hij stierf, schreef hij in een brief aan de Royal Society de eerste (extreem gedetailleerde) omschrijving van het zeldzame ziektebeeld waaraan hij leed. Deze ziekte is hiervoor zelfs naar hem vernoemd: de ziekte van Van Leeuwenhoek. Van Leeuwenhoek geloofde in een Schepper en sprak zich regelmatig uit tegen de atheïstische ontstaanstheorie van spontane generatie, dat leven vanzelf kan ontstaan.
Wil je meer lezen van Weet Magazine? Neem dan een abonnement en ontvang elke twee maanden de nieuwste Weet!
Weet meer:
www.weet-magazine.nl/van-leeuwenhoek
The Select Works of Antony Leeuwenhoek, Translated by Samuel Hoole, London, 1816, Vol. 2, p. 214
