In een Betuwse boomgaard is een goudschat uit de Romeinse tijd gevonden. Deze munten geven een inkijkje in de geschiedenis van Nederland in de laat-Romeinse tijd.
Drieëntwintig munten, daaruit bestaat de begraven schat die vorig jaar met een metaaldetector werd ontdekt in het Gelderse Lienden. De zoekers riepen de hulp in van archeologen en die kamden de boomgaard uit, maar troffen er verder geen munten of andere voorwerpen aan.
De archieven gaven wel meer inzicht. Voor zover bekend zijn er in dat gebied sinds 1840 in totaal 42 gouden munten gevonden. De oorspronkelijke goudschat was dus waarschijnlijk groter. Het is niet bekend of er nog munten vóór 1840 zijn ontdekt, of dat er munten zijn gevonden die niet in de archieven werden vastgelegd.
Val van Rome
De gevonden munten staan bekend onder de Latijnse naam solidi (enkelvoud solidus). Op verschillende van deze munten staan afbeeldingen van de Romeinse keizer die aan de macht was toen de munt werd geslagen. De laatste keizer wiens gezicht op de solidi staat is Majorianus, die regeerde van 457 tot 461 n.Chr. Dat betekent dat de schat dus ergens na ongeveer 460 moet zijn begraven. Dat is interessante informatie, want het west-Romeinse rijk viel in 476.
Er zijn in Nederland meerdere begraven goudschatten gevonden die uit de vijfde eeuw stammen. In die tijd was de val van Rome al ingezet. De Romeinen kregen heel wat over zich heen in de lage landen, en kochten daarom de steun van bepaalde Germaanse stammen, met name de Franken. Hun steun werd betaald met de gouden solidi. Mogelijk dat ook deze schat door een Frank is verstopt, met als doel om ‘m later weer op te graven. Waarom hij daar niet meer aan toegekomen is, laat zich alleen maar raden.
Graven
De archeologen die de boomgaard onderzochten ontdekten daar een aantal graven. Volgens de koolstofdateringsmethode stammen die graven uit de bronstijd (1800 v.Chr.). In deze periode wierp men vaak grafheuvels op als gedenkteken. Vandaag de dag is er geen grafheuvel meer in de Liendense boomgaard, maar waarschijnlijk lag deze er nog wel in de laat-Romeinse tijd. De archeologen speculeren dat de onbekende eigenaar van de solidi zo’n grafheuvel als herkenningspunt heeft gebruikt. Je hebt immers niets aan een begraven goudschat als je niet meer weet waar je ‘m gelaten hebt.
De vinders van de schat en de eigenaar van de boomgaard zijn zo vriendelijk geweest om de gouden solidi langdurig in bruikleen te geven aan museum Het Valkhof in Nijmegen. Hier kun je de munten zelf bekijken, naast allerlei andere oudheidkundige vondsten uit onder andere de Romeinse tijd.
Weet meer:
www.weet-magazine.nl/romeinse-goudschat-gevonden-in-de-betuwe
www.weet-magazine.nl/romeinse-goudschat-gevonden-in-de-betuwe-2
